Dược học
Các bài thuốc tả hạ
Có 5 loại thuốc tả hạ, sự phân chia này phụ thuộc vào tính chất và cường độ của bệnh.
Thuốc tả hạ là gì?
Trước khi tìm hiểu cụ thể về các bài thuốc chúng ta cần biết thuốc tả hạ nghĩa là gì.
Thuốc tả hạ là loại thuốc dùng để thông đại tiện, đưa tà từ bên trong ra bên ngoài. Bài thuốc có thể khác nhau song mục đích chung của chúng đều là thông đại tiện, chữa tích trệ, giải độc, tiêu đờm, chữa các chứng ứ huyết bế kinh, chữa các cơn đau bụng do giun…
Thuốc tả hạ dùng để thông đại tiện
5 bài thuốc tả hạ
Tùy vào biểu hiện của người bệnh khi mắc bệnh mà việc sử dụng bài thuốc nào phải có sự tương ứng.
Bài thuốc hàn hạ
- Bài thuốc hàn hạ có tác dụng thông tiện tả nhiệt, chủ trị các thực chứng lý nhiệt tích trệ.
- Triệu chứng người bệnh: táo bón, chướng bụng, đau bụng, nói sảng, thấp nhiệt, khí huyết ngưng trệ, rêu lưỡi khô vàng…
- Các vị thuốc nên dùng: Đại hoàng, Mang tiêu, Đại thừa khí thang, Đại hoàng mẫu đơn thang…
Bài thuốc ôn hạ
- Bài thuốc ôn hạ có tác dụng khu hàn, thông tiện, dùng cho trường hợp lý hàn thực chứng.
- Triệu chứng người bệnh: đại tiện táo kết, chân tay mát lạnh, đau bụng khi lạnh, miệng nhạt, rêu lưỡi trắng hoạt…
- Các vị thuốc nên dùng: Đại hoàng, Ba đậu + Phu tử, Tế tân, Can khương, Đại hoàng Phụ tử thang, Tam vật bị cấp hoàn…
Bài thuốc tả hạ
Bài thuốc nhuận hạ
Bài thuốc nhuận hạ gồm các vị thuốc ngọt bình có tác dụng nhuận trường thông tiện.
Thuốc chỉ dùng cho 2 trường hợp sau:
- Một là do nhiệt làm tổn thương chân âm, trường vị táo mà đại tiện không thông. Bài thuốc nên dùng: Ma nhân, Hạnh nhân, Đại hoàng…
- Hai là do người già bị tổn thương tân dịch hoặc người đẻ bị huyết hư. Bài thuốc nên dùng: Hạnh nhân, Bá tử nhân, Ma nhân, Nhục thung dung, Đương quy…
Bài thuốc trục thủy
- Bài thuốc trục thủy có tác dụng công trục thủy ẩm, tống lượng nước ứ trệ trong cơ thể ra bên ngoài thông qua con đường đại tiện.
- Vị thuốc nên dùng: Nguyên hoa, Cam toại, Đại kích, Ba đậu…
Lưu ý: khi dùng cần cẩn trọng vì đây là bài thuốc có tác dụng xổ mạnh và có độc.
Bài thuốc công bổ kiêm trị
- Bài thuốc công bộ kiêm trị gồm các vị thuốc bổ dưỡng và cả những vị thuốc công hạ.
- Các bài thuốc nên dùng: Hoàng long thang, Tăng dịch thừa khí thang, Oan tỳ thang…
Những lưu ý khi dùng thuốc tả hạ
Thuốc tả hạ có tác dụng làm nôn mửa, nếu dùng nhiều sẽ ảnh hưởng không tốt đến tỳ vị, vì vậy đối với những trường hợp sau nên cân nhắc khi dùng:
- Người già
- Người thiếu máu
- Người bị loét hoặc trĩ ở đại tràng
- Phụ nữ hành kinh, có thai hoặc sau khi đẻ
Để biết với tình hình bệnh tình của mình có thể dùng thuốc tả hạ hay không và cụ thể dùng bài thuốc nào người bệnh nên đi khám tại các phòng khám y học cổ truyền để được các bác sĩ, thầy thuốc có kinh nghiệm thăm khám và đưa ra hướng chữa bệnh tốt nhất.
Danh mục: Các bài thuốc y học dân tộc Người gửi: